24 marca 2022 r. w Narodowy Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką otwarto zrewitalizowany park przy Stawie Traczewskim w Głogowie Małopolskim. Nowy park otrzymał imię Aleksandra Ładosia.
Aleksander Ładoś był polskim dyplomatą, politykiem i publicystą, a w latach 1940–1945 posłem Rzeczypospolitej Polskiej w Szwajcarii w randze chargé d’affaires ad interim. Opiekował się uchodźcami z Polski, a także internowanymi żołnierzami 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Był liderem i zapewniał ochronę dyplomatyczną grupie składającej się z polskich dyplomatów – pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich, która wystawiała nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju) polskim i europejskim Żydom. Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii. Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie – dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie do obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.
Rodzina Ładosiów z Głogowem Małopolskim związana jest od XVIII stulecia; do miasta przybyła z Węgier. Mieszkał tutaj ojciec Aleksandra Ładosia, a on sam często odwiedzał miasteczko. Podczas II wojny światowej używał m.in. pseudonimu Głogowiecki.
W ceremonii wzięło udział wielu ważnych gości, Anna Maria Anders, Ambasador Nadzwyczajna i Pełnomocnik Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Włoskiej i Republice San Marino, przedstawiciele władz parlamentarnych i samorządowych, Radosław Wiatr, wicewojewoda podkarpacki, Władysława Ortyl, marszałek województwa podkarpackiego, Ewa Draus, wicemarszałek, Monika Maniewska, kierownik Zespołu Pozyskiwania Archiwów Instytutu Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego w Warszawie, badacz Grupy Ładosia, reprezentująca w tym dniu Międzynarodowy Komitet Grupy Ładosia. Przybyła licznie zgromadzona rodzina Aleksandra Ładosia, która od lat organizuje spotkania rodzinne w Głogowie. Instytutu Pamięci Narodowej reprezentował dr Dariusz Iwaneczko, dyrektor IPN Oddział w Rzeszowie oraz Jakub Izdebski, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej, które przygotowało wystawę plenerową, stałą pt. „Aleksander Ładoś”, wystawa jest elementem zrewitalizowanego parku.
Po okolicznościowych przemówieniach i odczytaniu listów m.in. od prezydenta RP Andrzeja Dudy i Ambasadora Izraela w Polsce, Jakowa Liwne poświęcenia obelisku dokonał ks. bp. Kazimierz Górny, senior Diecezji Rzeszowskiej. Zebrani goście wysłuchali koncertu w wykonaniu nauczycieli ze Szkoły Muzycznej I-go stopnia w Głogowie Małopolskim. W dalszej części odbyło się odsłonięcie muralu poświęconego grupie Aleksandra Ładosia znajdującego się w Centrum Przesiadkowym przy ulicy Kolejowej.
W tym dniu uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką odbędą się również w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Tu o godzinie 13:00 nastąpi oficjalne odsłonięcie tabliczek poświęconych członkom Grupy Ładosia na Ścianie Pamięci.
Źródło: rzeszow.ipn.gov.pl
